✅ عدد اکتان چیست و چه تأثیری بر عملکرد خودرو دارد؟

عدد اکتان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت سوخت است که نقش کلیدی در عملکرد موتور خودرو ایفا می‌کند. این عدد نشان‌دهنده مقاومت سوخت در برابر احتراق خودبه‌خود تحت فشار و دمای بالا است. هرچه عدد اکتان بالاتر باشد، سوخت در برابر پدیده‌ی «ناک» یا احتراق زودهنگام مقاوم‌تر خواهد بود.

🔍 تعریف عدد اکتان

عدد اکتان معیاری برای سنجش مقاومت سوخت در برابر احتراق خودبه‌خود (بدون جرقه) در شرایط فشاری و حرارتی بالا است. در این مقیاس:

• ایزو‌اکتان (۲٬۲٬۴-تری‌متیل‌پنتان) عدد ۱۰۰ دارد.
• نرمال‌هپتان عدد صفر دارد.

بنابراین، عدد اکتان بنزین نشان‌دهنده درصد ایزو‌اکتان در مخلوطی با نرمال‌هپتان است که خاصیت ضد کوبشی مشابه با بنزین مورد آزمایش دارد.

🚗 تأثیر عدد اکتان در جلوگیری از ناک موتور

ناک یا ضربه‌ی موتور، یکی از مشکلات رایج در خودروهاست که در اثر احتراق زودهنگام مخلوط سوخت و هوا قبل از جرقه‌زنی شمع‌ها ایجاد می‌شود. این پدیده باعث:

• صدای تق‌تق در موتور
• کاهش عمر قطعات داخلی مانند پیستون
• افزایش مصرف سوخت و آلایندگی

استفاده از بنزین با عدد اکتان بالا، از بروز ناک جلوگیری کرده و عملکرد نرم‌تر و بهینه‌تری را برای موتور فراهم می‌کند.

🌱 مزایای استفاده از سوخت با عدد اکتان بالا

• کاهش گازهای آلاینده
• احتراق کامل‌تر و نرم‌تر
• افزایش راندمان موتور
• کاهش مصرف سوخت

🧪 روش‌های اندازه‌گیری عدد اکتان

برای تعیین عدد اکتان بنزین، سه روش اصلی وجود دارد:

روش	نام کامل	ویژگی‌ها
RON	Research Octane Number	دور موتور 600 RPM، تغییر نسبت فشردگی
MON	Motor Octane Number	دور موتور 900 RPM، تغییر زمان جرقه‌زنی
AKI	Anti-Knock Index	میانگین RON و MON، رایج در پمپ‌های بنزین خارج از اروپا

📊 عدد اکتان بنزین‌های رایج

نوع بنزین	عدد اکتان
معمولی	۸۷
ویژه	۸۹
سوپر	۹۳

📌 نتیجه‌گیری

عدد اکتان نقش حیاتی در سلامت موتور خودرو و کیفیت رانندگی دارد. انتخاب سوخت مناسب با عدد اکتان بالا نه‌تنها از بروز ناک جلوگیری می‌کند، بلکه باعث کاهش آلایندگی، افزایش راندمان و عمر بیشتر موتور می‌شود. با شناخت دقیق این شاخص و استفاده از سوخت‌های استاندارد، می‌توان تجربه‌ای ایمن‌تر و اقتصادی‌تر از رانندگی داشت.

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی