مراحل تولید روغن موتور خودرو | صفر تا صد فرایند ساخت روغن موتور

تولید روغن موتور خودرو یک فرآیند پیچیده و چندمرحله‌ای است که شامل انتخاب بهترین روغن پایه، ترکیب دقیق افزودنی‌ها، آزمایش‌های کنترل کیفیت و در نهایت بسته‌بندی می‌شود. کیفیت روغن موتور تأثیر مستقیمی بر طول عمر موتور، مصرف سوخت و عملکرد خودرو دارد. در ادامه، همه مراحل تولید روغن موتور را با جزئیات بررسی می‌کنیم.

---

۱. استخراج و پالایش روغن پایه (Base Oil)

منبع روغن پایه

روغن پایه مهم‌ترین جزء روغن موتور است و بین ۷۰ تا ۹۰ درصد ترکیب نهایی را تشکیل می‌دهد. این روغن عمدتاً از دو منبع به دست می‌آید:

• نفت خام: رایج‌ترین روش (Mineral Base Oil)
• سنتز شیمیایی: برای تولید روغن‌های تمام‌سینتتیک با کیفیت بسیار بالا

مراحل پالایش روغن پایه

1. تقطیر اتمسفریک و خلأ: جداسازی برش‌های سبک و سنگین از نفت خام
2. هیدروژناسیون (Hydrocracking): اشباع مولکول‌ها و افزایش پایداری حرارتی
3. تصفیه با حلال‌ها (Solvent Refining): حذف ترکیبات گوگردی و آروماتیک‌ها
4. دی‌واکسینگ (Dewaxing): بهبود نقطه ریزش روغن در هوای سرد

دسته‌بندی روغن پایه (Groups I تا V)

• Group I: روغن‌های معدنی سنتی، ارزان‌تر ولی با کیفیت پایین‌تر
• Group II: تصفیه‌شده‌تر، با پایداری بهتر
• Group III: روغن‌های هیدروکراک‌شده با خواص نزدیک به سینتتیک
• Group IV: روغن‌های تمام‌سینتتیک از نوع پلی‌آلفااولفین (PAO)
• Group V: استرها و روغن‌های خاص برای کاربردهای ویژه

---

۲. افزودن ترکیبات افزودنی (Additives)

بدون افزودنی‌ها، روغن پایه به‌تنهایی نمی‌تواند نیازهای موتور مدرن را برآورده کند. درصد افزودنی‌ها معمولاً ۱۰ تا ۳۰ درصد از ترکیب نهایی روغن موتور است.

مهم‌ترین افزودنی‌ها و نقش آن‌ها

• آنتی‌اکسیدانت‌ها: جلوگیری از اکسید شدن روغن در دمای بالا
• ضد‌سایش‌ها (Anti-Wear): مانند ZDDP برای حفاظت از سطوح فلزی
• پاک‌کننده‌ها (Detergents): جلوگیری از تشکیل رسوبات روی پیستون و سوپاپ
• پخش‌کننده‌ها (Dispersants): معلق نگه داشتن دوده و آلودگی‌ها
• مواد ضدزنگ: جلوگیری از خوردگی قطعات فلزی
• ضدکف‌ها: جلوگیری از تشکیل حباب و حفظ روانکاری یکنواخت
• بهبوددهنده شاخص گرانروی: حفظ ویسکوزیته در شرایط دمایی مختلف

---

۳. مخلوط‌سازی (Blending)

در این مرحله روغن پایه و افزودنی‌ها با نسبت‌های دقیق ترکیب می‌شوند:

• تجهیزات مدرن اتوماتیک برای جلوگیری از خطای انسانی استفاده می‌شوند
• دما و زمان اختلاط کنترل می‌شود تا ترکیب یکنواخت حاصل شود
• در برخی کارخانه‌ها از بلندینگ خلأ برای حذف رطوبت و گازها استفاده می‌شود

---

۴. فیلتراسیون و کنترل کیفیت

کیفیت روغن موتور قبل از عرضه به بازار باید با استانداردهای بین‌المللی مطابقت داشته باشد:

• فیلتراسیون چندمرحله‌ای برای حذف ذرات معلق
• انجام تست‌های تخصصی مانند:
  • ویسکوزیته دینامیک و سینماتیک
  • نقطه اشتعال (Flash Point)
  • پایداری حرارتی و اکسیداتیو
  • تست ضد‌سایش و خوردگی
  • آنالیز کف و تبخیرپذیری (NOACK Test)

---

۵. بسته‌بندی و آماده‌سازی برای بازار

پس از تأیید نهایی کیفیت، روغن موتور در بسته‌بندی‌های مختلف پر می‌شود:

• بطری‌های ۱ لیتری و ۴ لیتری برای مصرف‌کنندگان
• بشکه‌های صنعتی برای کارگاه‌ها و نمایندگی‌ها
• استفاده از بسته‌بندی‌های مقاوم در برابر نور و اکسیژن برای حفظ کیفیت

---

تفاوت روغن موتور سینتتیک و معدنی

ویژگی	روغن معدنی	روغن سینتتیک
منبع	نفت خام	سنتز شیمیایی (PAO، استر)
مقاومت در دمای بالا	متوسط	بسیار بالا
طول عمر	کوتاه‌تر	طولانی‌تر
قیمت	ارزان‌تر	گران‌تر
عملکرد در دمای پایین	ضعیف‌تر	عالی

---

پرسش‌های متداول درباره تولید روغن موتور

۱. بهترین روغن موتور برای خودروهای ایرانی چیست؟

معمولاً روغن‌های با استاندارد API SN یا بالاتر و ویسکوزیته 10W-40 یا 5W-40 برای خودروهای داخلی مناسب هستند.

۲. آیا روغن‌های تقلبی در بازار وجود دارند؟

بله. به همین دلیل خرید از مراکز معتبر و بررسی اصالت بسته‌بندی و هولوگرام ضروری است.

۳. هر چند وقت یک‌بار باید روغن موتور تعویض شود؟

بسته به نوع روغن و شرایط رانندگی، معمولاً هر ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کیلومتر برای روغن معدنی و تا ۱۵۰۰۰ کیلومتر برای روغن سینتتیک.

---